“Bodrum Özüne Dönüyor” vurgusuyla ‘Bodrum 1. Tarımsal Kalkınma Çalıştayı’ yapıldı …
A.Kemal KAŞKAR –
Bodrum Belediyesi tarafından düzenlenen Bodrum 1. Tarımsal Kalkınma Çalıştayı, “Bodrum Özüne Dönüyor” vurgusuyla 3-4 Aralık tarihlerinde yapıldı. 3 Aralık Salı günü Herodot Kültür Merkezi’nde saat 10’da başlatılan çalıştayın açılış konuşmalarında bu adımın, bölgede başta Karaova olmak üzere tarımsal üretimin yöremiz turizminin gereksinimlerine dönük olarak yeniden örgütlenmesi ve desteklenmesi amacıyla atıldığına özellikle dikkat çekildi.
Milas da yapmalı!
Çalıştaya katıldığım ilk andan itibaren, böylesi bir etkinliğin Milas’ta da yapılması yönünde yoğun-ısrarlı önerilerle karşılaştığımı haberimin hemen başında belirtmeliyim. Son derece yerinde bulup hak verdiğim bu önerilere, Milas’ta da bir ‘Tarım Çalıştayı’ adımı atılmasının hemen sonrasında sürecin Milas ve Bodrum’u bu yolda da buluşturan çalışmalarla sürdürülebileceğine ilişkin düşüncemi de eklemek isterim … Bu buluşmaların, özel olarak ‘Tarım Örgütleri arası ilişkiler’, ‘Tarım ürünlerimizin birlikte Pazarlanması’, ‘Yerel yönetimler ve Tarım’ gibi başlıklar altında, hem de çok vakit yitirmeden gerçekleştirilmesi dilek ve umuduyla …
Katılım yoğundu …
Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras’ın ev sahipliğinde düzenlenen Bodrum 1. Tarımsal Kalkınma Çalıştayı’na, CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, CHP Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal, CHP İngiltere Birliği Başkanı Kazım Gül, Bodrum Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Kocadon, Bodrum Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Melengeç, Bodrum Süt Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Oral, Gazeteci Cem Seymen, Bodrum Kent Konseyi Başkanı Arif Yılmaz, Belediye Başkan Yardımcıları, sivil toplum ile mesleki ve gönüllü kuruluşların temsilcilerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda yurttaş katıldı.
Saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal marşımızın okunmasıyla başlayan çalıştayda ilk konuşmayı Bodrum Belediyesi Başkan Yardımcısı Tayfun Yılmaz yaptı.
Yılmaz, 31 Mart seçimlerinin ardından Bodrum Yarımadası genelinde bir durum tespiti çalışması başlatıldığını, bu süreçte raporlaştırılan bilgiler ışığında, başta ilçede tarımsal üretimin yeniden örgütlenmesi ve turizm pazarına dönük üretimin desteklenmesi olmak üzere birçok ‘stratejik plan hedefi’ belirlendiğine dikkat çekip çalıştayın tarım-turizm yol haritasının çizilmesine katkıda bulunacağına inandığını belirterek katılımcılara teşekkür etti.
‘Bir tohumumuz bile yok!’
Yılmaz’ın ardından kürsüye davet edilen Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras, katılımcıları selamlayıp çalıştaya katkıda bulunanlara teşekkür ederek başladığı konuşmasında, yapmak istediklerinin ‘tarımın turizme entegrasyonu’ olduğunu belirterek, “Ben Bodrum’da doğup büyüdüm. Çocukluğumda Bodrum bir tarım kentiydi. Biz turizmi bilmezdik. Büyüklerimiz denizcilikle, süngercilikle, balıkçılıkla uğraşırdı. Turizmle birlikte insanlar tarımdan koptu. Oysa en gelişmiş ülkeler bile tarımdan kopmuyor. Teknolojilerini tarımsal kalkınma için kullanıyorlar. Yanlış politikalar, bugün insanları topraktan kopararak tamamen tüketime yönlendirdi. Türkiye de ne yazık ki bu hale geldi. Şu anda 99 çeşit ürünü dışarıdan ithal eden bir ülke durumundayız. Tohumlarımızı bile ithal ediyoruz. Bizi gerçek üretimin mayası olan topraktan kopardılar” dedi.
Çok doğru bulduğunu söylediği “Bir insan topraktan koparsa ancak öldüğünde toprağa geri dönebilir” sözünü dile getirip yeni nesillerin giderek topraktan koptuğuna dikkat çeken Başkan Aras, “Biz çocukluğumuzda mazı toplardık, defne yaprağı toplardık bunlar ilaca evrilirdi. Dağlarımızda yaban mersininden tutun, kekiğinden, nanesinden elma çalısına kadar bin bir çeşit ot vardı. Hipokrat neden bu topraklarda tıbbın babası oldu sanıyorsunuz: Çünkü Bodrum, dünyanın endemik faunası en zengin coğrafyasıdır. Ve biz bu değerleri yaşatarak geliştirmek için çalışacağız” dedi ve çalıştayda konuşma-sunum yapacak olanlara hitaben şu içten dileklerle sözlerini tamamladı:
“Lütfen, insanların canını acıtacak şeyler söyleyin burada! Şu anda neredeyiz, yaptığımız yanlışlar nelerdir? Değerli konuşmacılarımızdan bu soruların yanıtlarını bekliyorum, istiyorum …”
“Tarım’a bir insan hakkı olarak bakacağız!”
Sözlerine, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle ‘Engelli yurttaşlarımız haklarını istiyorlar. Sadece bugün değil 365 gün ‘empati yaparak’ yaşamalıyız” diyerek başlayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal ise, Başkan Aras’ı, yarımadada tarımsal örgütlenme ve üretim alanında kısa sürede hayata geçirilen projelerle ilgili kutlayıp ‘doğru tarım’ ve ‘doğru gıda’ vurgusuyla ‘Enerji-Su ve Gıda’nın giderek artan ve fark edilen büyük önemine dikkat çekerek, “Kâr-rant üzerinden değil, bir insan hakkı olarak tarıma bakacağız. Gıda önemli bir hak ve devletin bunu sahiplenmesi gerekiyor. Bunu da gıda egemenliği ve gıda güvenliği ile gerçekleştirmelidir. Mazot, ilaç, elektrik, gübre, tohum, girdilerimizin hiçbirini kendimiz sağlayamıyoruz. Çiftçi üretime de karar veremiyor. Fiyatları da belirleyemiyor. Çiftçi üretendir. Pazarlamayı örgütü yapar. Risklere karşı korumayı devlet yapar. Dünyada bizimkine benzer başka bir çiftçilik yok. Her şeyi çiftçi yapar bizde. Böyle bir tarım sürdürülebilir değildir. Bu anlamda ‘yeni dünya düzeni’nin egemenleri, egemen ülkeleri ülkemizi ‘iyi bir pazar’ ve 82 milyon yurttaşımızı müşteri olarak görmektedir. Bu yüzden çok ithalatçıyız. Tohumdan sofraya kontrol mekanizması gelişmiş değil. Gıda güvenliğimiz sorunludur. Oysa ki tarım, dünyanın en önemli konusudur. Son çiftçi de tarlasını sattığı gün bu ülke bağımsızlığını tamamen yitirmiş demektir. Bizler, topraklarımızdan, suyumuzdan, halkımızdan, köylümüzden yana politikalar üreteceğiz. Çiftçimizi koruyacağız. Çiftçiyi korumazsak, çiftçiyi yerinde tutmazsak, köyden kente göçü engelleyemezsek, suda da sorun yaşarız, gıdada da sorun yaşarız. Büyük Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi ‘bu ülkenin gerçek efendisi üreten köylüdür’. Sanayinin baş tâcı yapılmasıyla bu iş olmaz. Modern köleliğe devam ederiz. Bu nedenle, ya tarımımızı geliştirecek ya da emperyalizme teslim olacağız” dedi ve Başkan Ahmet Aras ve ekibine teşekkür edip çalıştaya başarılar dileyerek konuşmasını tamamladı.
“Herkesi uyandıracak cümleler kurun”
Çalıştay için Bodrum’a gelip her sabah CNN Türk ekranlarında yayınlanan A’dan Z’ye programını Başkan Aras’ın katılımıyla Bitez’deki bir mandalina bahçesinde sunan gazeteci Cem Seymen de yaptığı konuşmada, “Bodrum’un muazzam bir tarım zenginliği ve geçmişi var. Bu geçmiş ile bağ kurmak zorundayız. Çocuklarımızı bu bilinçle yetiştirmek zorundayız. Yani Bodrum mandalinasını bilmeyen yeni neslin çocukları bizim geleceğimizi kuramaz. Bodrum mandalinasından üretilecek her katma değerli ürünü tanımalıyız ve bunun hikayesini bütün dünya öğrenmeli. Bodrum mandalinasından elde edilen lokumu dünyaya anlatacak bir hikayemiz, bir gücümüz, bir enerjimiz, bunun için bir araya getireceğimiz eko sistemimiz bizim içimizden çıkmaz mı? Karşımızda çok çalışkan ve çok iyi niyetli bir başkan var. Bu çalıştaya sahip çıkın ve herkesi uyandıracak cümleler kurun. Bu çalıştay Bodrum’un bir tarım üretim merkezi olması için atılan en önemli adımlardan bir tanesi, ama arkası mutlaka gelmeli” dedi.
3 mesaj …
Açılış konuşmalarının ardından, Muğla Milletvekili Mürsel Alban, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün’ün önceden belirlenmiş programları nedeniyle katılamamaktan üzüntü duyduklarını belirtip çalıştaya başarı dileklerini içeren mesajları okunduktan sonra Prof. Dr. Mustafa Aytaç’ın kolaylaştırıcılığında; Tire Süt Müstahsilleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük, Bodrum Ticaret Odası Başkanı Mahmut Serdar Kocadon, Bodrum Ziraat Odası Başkanı Mehmet Melengeç, Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Hasan Muhammet Güldaş, Doç Dr. Mehmet Özgür, Garaova Bağları Temsilcisi Mehmet Vuran’ın konuşmacı olarak katıldıkları panele geçildi.
‘Bodrum Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’
Prof. Aytaç, çalıştayın bir ay gibi çok kısa bir sürede hazırlandığına dikkat çekip Başkan Aras ve Belediye çalışanlarını kutlayarak başladığı sunuş konuşmasında daha sonra ülkemiz tarımının içinde bulunduğu olumsuz tabloyu kastederek, “Biz buradan çıkabilir miyiz? Çok rahat çıkarız. Hollanda bunu yapıyorsa biz de yapabiliriz. Hollanda bunu nasıl yapıyorsa biz de öyle yapabiliriz!” sözlerinin ardından panelde ilk konuşmacı olarak söz verilen Tire Süt Müstahsilleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük, Tire Süt Kooperatifi örneğinden ve kooperatifin İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ilişkilerinden hareketle “İlçe genelinde bir tek kooperatif kurulmalı: Bodrum Tarımsal Kalkınma Kooperatifi” önerisini dile getirdi.
‘Tarım-Turizm Entegrasyonu’, ‘Üretici Kooperatifleri ve Tarımsal Örgütlenme”
Bodrum 1. Tarımsal Kalkınma Çalıştayı’nın öğleden sonraki bölümünde gerçekleştirilen ‘yuvarlak masa’ çalışmalarında, ‘Tarım-Turizm Entegrasyonu’ ve ‘Üretici Kooperatifleri ve Tarımsal Örgütlenme” konuları değerlendirildi, tartışıldı.
Çalıştay süresince Bodrum’un tarımsal ürünleri zeytin, zeytinyağı, mandalina-mandalinalı ürünler sergilenirken, katılımcılara Bodrum mandalinasından üretilen dondurma ikram edildi.
Çalıştayın ikinci günü olan 4 Aralık Çarşamba günü hazırlanan 28 maddelik ‘Sonuç Bildirgesi’, Başkan Ahmet Aras tarafından Mumcular’daki etkinlik programı kapsamında okundu.
Bodrum 1. Tarımsal Kalkınma Çalıştayı Sonuç Bildirgesi
1. Bölgede Tarımsal Üretim Kooperatifi (Kırsal Kalkınma Kooperatifi ) kurulacak ve içinde Kadın üretiminin desteklenmesi ile ilgili yerel küçük işletmeler kooperatifin ana hedefinde bulunacaktır.
2. Ekolojik turizm, Kırsal turizm konusunda çalışmalar yapılacaktır.
3. Arıcılık ve arı yetiştirme merkezi kurulacak, üreticiler apiterapi ve apiturizm konusunda desteklenecektir.
4. Tarımsal atıkların (budama artığı dal vs.) geri dönüşümü yapılarak kompost gübresi üretilecek ve çiftçilere dağıtılacaktır.
5. Tarımsal ürünlerin pazarlanmasına Belediye olarak destek verilecektir.
6. Gençleri tarıma çekmek için çalışmalar yapılacaktır.
7. Tıbbi aromatik bitkiler ve bunlardan üretilen uçucu yağ üretimi desteklenecektir.
8. Bodrum’da bitki ve hayvansal ürün üretimi ile ilgili bilgiler oluşturulacaktır.
9. Bodrum Hal’inde Üretici Birliklerine ürün satışı konusunda kolaylıklar sağlanacaktır.
10. Tarım üretimi konusundaki örnek işletmeler desteklenecektir.
11. Üniversite öğrencilerinin desteği ile sosyal medya üzerinden ‘Bodrum Markalı Ürünler’in pazarlanması için çalışmalar yapılacaktır.
12. Bölgelere göre üretim planlamaları yapılacaktır.
13. Belediyenin yetkisinde bitkisel ve hayvansal üretim merkezlerine ve ürünlere eko üretim güvencesi ile Yeşil bayrak sertifikası verilerek kalite güvenlik sistemi kurulacaktır.
14. Bodrum markalı butik ürünler üreten işletmeler desteklenecektir.
15. Gıda AŞ’nin tüzüğü kooperatiflerle ortak çalışmalar yapılacak şekle dönüştürülecektir.
16. Yağmur suyu hasadı için göletler oluşturulacaktır.
17. Bağcılık ve şarap üretimi desteklenecektir.
18. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin bölgedeki etkileri tespit edilecektir.
19. Bitkisel ve hayvansal ürünlerin (örneğin süt, et, zeytin, mandalina) işlenmesi ve paketlenmesi ile ilgili tesisler kurulacaktır.
20. Tarım ve turizm envanterinin yenilenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili çalışmalar yapılacaktır.
21. Envanterden sonra üretim ve ürünle ilgili öncelikler ve hedef kitleler belirlenecektir.
22. Kooperatif üyesi üreticilere pazarlarda öncelik sağlanacak ve pazarlama ile ilgi alternatif sunulacaktır.
23. Kooperatif bünyesinde ortak makine parkı kurulacaktır.
24. Bodrum bölgesi Endemik Bitkileri ile ilgili çalışmalar yapılacaktır.
25. Bölgemize adapte olabilecek katma değeri yüksek ürün üretimi konusunda yeni çalışmalar planlanacaktır.
26. Bütün tarımsal üretimler ve ürünle ilgili Üreticiye Sertifikalı Eğitimler düzenlenecektir.
27. Arazi büyüklüğü 5 dönümün üzerinde olan mandalina bahçeleri, zeytinlikler ve üzüm bağları gibi alanlara sadece kırsal turizme yönelik 750 m2yi geçmeyecek konaklama tesisi yapılabilmesi için gerekli imar planlama çalışması yapılacaktır.
28. Belediye’nin önderliğinde yerelden yetkin ve bilimsel kişilerden oluşan danışma ve çalışma grubu oluşturulacak ve stratejik plan ortaya konulacaktır.
Bildirgenin okunmasının ardından Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal tarafından Mumcular’da zeytin fidanı dikimi gerçekleştirildi, ardından Bodrum Belediyesi’ne ait tarım alanında, besin değeri yüksek olan ve Karaova bölgesindeki çiftçilerden temin edilen Ata Tohumu Karakılçık Buğdayı toprakla buluşturuldu.
