BAKIŞ Haber / A. Kemal KAŞKAR –
CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, bu kez de turizm sektörünün koronavirüs salgınıyla mücadele koşullarında yaşadığı çok büyük sorunları dile-gündeme getirdi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinin sunuş bölümünde Bakan Ersoy’un 27 Şubat 2020 tarihinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı konuşmada ülkemizin turizmde 2020 yılı hedefini ‘58 milyon turist ve 41 milyar dolar’ olarak açıkladığına ve ülkemizin turizm gelirinin dörtte birinin ilimiz Muğla’dan elde edildiğine dikkat çeken Girgin, “Bakanlığın, salgının sanki Türkiye’ye hiç uğramayacağı, sadece turist sayısında azalma olacağı ve bunun yarattığı gelir kaybının da alınacak tedbirlerle giderilebileceği öngörülerinin üzerinden 10 gün geçmeden ülkemiz kendini salgının merkezinde buldu ve tüm öngörüler çöktü. Can derdine düştüğümüz ortamda turizm sektörü de ‘seyahatler olur ama insan sağlığı geri gelmez’ diyerek alınan tedbirleri destekleyici açıklamalar yaptılar. Ancak dünyayı etkisi altına alan covid-19 salgını sonrasında turistlerin tercihlerinde ve sektörün dinamiklerinde köklü bir değişim yaşanacağı ortada ve turizm sektörü 2020 yılı için ayakta kalabilmenin derdinde. Gelinen noktada sektör de çaresiz sektör çalışanları da” dedi ve ilimiz-ülkemiz turizm sektörünün içinde bulunduğu çok kötü tabloyu çok iyi özetleyen şu değerlendirmeleri yaptı:
Bu insanların suçu turizmde çalışmak mı?
“Salgından en çok etkilenen sektörlerin başında yer alan turizmde hem mevcut çalışanlar işini kaybediyor, hem de sezonluk çalışan işçiler işbaşı yapamıyor. Çalıştığı otelden 6 ay önce işten çıkarılan turizm işçileri başka yere müracaat etse askıda çalışan olarak görüldüğü için iş verilmiyor. Askıda göründüğünden işsizlik maaşı da alamıyor. Şu anda salgından dolayı iş başı da yapamıyorlar. Bu insanların suçu turizmde çalışmak mı?
Çok önemli adımlar atılması gerekiyor
Son yıllarda Türkiye ekonomisinin büyük oranda taşıyıcı gücü haline gelen ve stratejik sektörü olan turizm sektörü faaliyetleri, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını sebebiyle tamamen durma noktasına gelmiştir. Hem sektörde çalışanların zararının giderilmesi hem de ülkemiz ekonomisine açtığı tahminlerden de büyük olan yaraların iyileştirilmesi adına çok önemli adımlar atılması gerekmektedir.
Bu beklenmedik salgınla ülkemiz tam da turizm sezonunun arifesinde karşılaşmış bulunuyor. Dolayısıyla sezon sonundan beri çoğunlukla kapalı olan turistik işletmeler ellerindeki kaynakları kış boyunca zorunlu giderler için kullanmış ve tüm beklentisini yaklaşık 1 ay içinde açılacak turizm sezonuna endekslemişti.
11 Mart’tan sonra ilk vakaların görülmeye başlamasıyla önce okulların eğitimine ara verilmesiyle başlayan süreç, havaalanlarımızın uçuşlara kapatılması, 16 Mart itibariyle genelgeyle kapsam içinde kalan, çoğu turizmle de ilgili olan işyerlerinin zorunlu kapattırılması, 65 yaş üstünün sokağa çıkmasının engellenmesiyle çalışanlar dışında insan dolaşımının durma noktasına gelmesi, İşletme yönetimi kararı ile konaklama tesislerini de kapanma noktasına getirmiştir.
İyice çıkmaza girilmiş durumda
Sonuç olarak, tüm varlığını ulusal ve uluslararası insan hareketliliğine dayamış olan turizm sektörü bütün bu gidişattan, faaliyetlerin tamamen durması ya da kapıların açılamaması sonucuyla derinden etkilenmiştir. Açılamadığı için yaşanan iptaller ve geri iade talepleri, kiralar, personel ve tedarikçi giderleri gibi yüklere bir de belirsizlik yüzünden yeni rezervasyon alınamaması, gelir akışını tamamen durdurmuş, iyice çıkmaza girilmiştir.
Ülkemize 2019 yılında 51 milyon turist gelmiş ve turizmden 34.5 milyar dolar gelir elde edilmiştir. Muğla ilimiz turizm pastasının dörtte birini karşılamaktadır. 2020 yılı için de 58 milyon turist ve 40.8 milyar dolar turizm geliri hedefi açıklanmıştır. Küresel koronavirüs salgını nedeniyle 2020 yılında turist sayısı ve turizm geliri bunun çok altında olacağından hem sektör hem de çalışanlar ciddi bir sıkıntı yaşayacaktır.
Her ne kadar Kültür ve Turizm Bakanlığı Mayıs ayı sonundan itibaren canlılık olacağını ifade etse de bu açıklamalar ekmeğini turizmden çıkaranların yüreğine bir nebze su serpmekten öteye gidememektedir. Çünkü salgın azalmaya başladığından itibaren vatandaşın ilk aklına gelen tatile gitmek değil geçimini sağlamak ve biriken borçlarını kapatmak olacaktır.
Sektör temsilcileri 4 aylık (Mart-Haziran) bir kayıp olacağına kesin gözüyle bakmaktadır. Birçok Avrupa ülkesinde siyasilerin şimdiden seyahati erteleme yönündeki çağrıları ülkemiz turizmi için de olumsuz etkiler yaratacaktır. Dolayısıyla ülkemizin turizmdeki düşüş nedeniyle kaybedeceği döviz, başta turizmin tedarik zincirlerini ve diğer bütün sektörleri etkileyecektir. En iyi ihtimalle Ağustos-Eylül aylarında ufak bir turizm hareketlenmesi beklentisi, sektör temsilcileri tarafından ifade edilmektedir.
İç pazarda birçok insan salgın nedeniyle mecburi iznini şimdiden kullanmış bulunduğundan (bir de yaz aylarında okulların açık olma ihtimali olduğundan) yerli turist sayısının da düşük olacağı açıktır.
2021 yılı için hazırlık yapıyorlar
Sektör tarafından, salgın sonrası turistlerin daha izole alanlarda seyahat seçeneklerini (ev turizmi, mavi yolculuk vb) tercih edeceği ve karantina sürecinde büyük şehirlerde evlerde fazlasıyla vakit geçirmek zorunda kalan vatandaşların tatil bölgelerine yöneleceği, 2021’in tatil açısından hareketli geçeceği dillendirilmektedir. İspanya ve Yunanistan gibi ‘Akdeniz Çanağı’nda rakibimiz olan ülkelerin şimdiden 2021 yılına yönelik hazırlıklar yaptığı bilinmektedir. Türkiye genelinde 10 bin seyahat acentası tamamen veya kısmen kapalı olup bu acentaların ne zaman faaliyete geçeceği ile ilgili de bir öngörüde bulunulamamaktadır.”
12 soru
CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin’in Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a yönelttiği sorular ise şöyle:
1.Turizm sektörünün salgın döneminde aldığı yarayı saracak ve salgın sonrası tekrar ayağa kaldıracak ne gibi önlemler ve çalışmalar yapmaktasınız?
2.Sektörün SGK ve muhtasar vergisi gibi ödemelerinin 2021 yılına ertelenmesi hususunda bir çalışmanız var mıdır?
3.Salgın sonrası değişmesi muhtemel turizm anlayışına yönelik ne gibi hazırlıklar yapmaktasınız?
4.Şimdiden 2021’in turizm kapasitesini arttırmaya yönelik herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır? Eğer yapılıyorsa bu çalışmalar nelerdir?
5.Sektörde çalışan deneyimli işgücünün başka alanlara kaymaması için bu işgücüne yönelik herhangi bir önleminiz var mıdır?
6.Turizm Geliştirme Ajansı’nın 2020 yılında toplamayı hedeflediği 200 milyon dolarlık reklam ve tanıtım miktarı tutarı sektörün yaşadığı bu kriz sebebiyle düşecektir. Bundan dolayı tanıtım ve reklam harcamalarında bir kısıntıya gidilecek midir? Gidilmeyecekse bu para nerden karşılanacaktır? Sektörün içinde bulunduğu durumdan dolayı 2020 ve 2021 yılları için TGA kesintilerini almamayı düşünüyor musunuz?
7.Büyüklük ölçeğine bakılmaksızın her işletmeye 2019 yılının cirosunun belli bir oranında belli bir süre ödemesiz ve “0” faizli kredi vermeyi düşünüyor musunuz?
8.Pandemi krizi ve etkileri atlatılıncaya kadar turizm sektöründe KDV oranlarını düşürmeyi düşünüyor musunuz?
9.Turistik işletmecilerin, kamu ve özel bankalardan aldıkları tüm kredilerin, ticari kredi, kart borçlarının faiz ve anapara ödemelerinin, faizsiz ve masrafsız 2020 yılı sonuna kadar ötelenmesi için bir çalışmanız var mıdır?
10.Konaklama vergilerinin 2021 yılı için alınmaması yönünde çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
11.Uluslararası havayollarını hangi aylarda açılması öngörülüyor ve risksiz diye açıklanan Turizm Pazarlarına yönelik “güvendeyiz garantisi” ne zaman ve nasıl verilecek? Bu bölgelere yönelik tanıtım ve pazarlama faaliyeti planlandı mı?
12.Mevsimlik iş nedeniyle son 60 günlük çalışma şartı ile son 3 yılda 450 gün primini tamamlayamayan işçilerin ‘kısa çalışma ödeneği’nden yararlanmaları için bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
