Parmak çıtlatmak kimi zaman stresten kimi zaman can sıkıntısından sık yapılan bir alışkanlıktır. Genel düşüncenin aksine 2011 yılında yapılan bilimsel bir çalışmaya göre eklemlerde aşınmaya (kireçlenmeye) neden olmayacağını söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Meriç, parmak çıtlatmanın bir tik halini aldığında bağlarda gevşeme nedeniyle elin tutma gücünde azalma meydana getirebileceğini söyledi.
ABD’de 2017’de yapılan bir çalışmada da parmak ve eklem çıtlatmasının toplumun yüzde 25-45’inde çeşitli derecelerde olduğunu belirten Prof. Dr. Meriç, “Yapılan bu çalışmada parmaklar ile diğer eklemlerde çıtlatma olasılığının yüksek olduğu gösterilmiştir. Parmak eklemlerinizi veya diğer eklemlerinizi çıtlatmak zararlı değildir ancak sık parmak çıtlatmak çevrenizdeki insanlar için rahatsızlık verici olabilir. Nadir durumlarda, örneğin sırtınızdaki gibi bir eklemi çok sert kırıyorsanız, bir siniri sıkıştırarak veya bir kası gererek kendinize zarar verebilirsiniz” dedi.
Prof. Dr. Meriç’in verdiği bilgiye göre, eklemlerin rahat hareket etmesini sağlayan eklem sıvısı oksijen, nitrojen ve karbondioksit gibi gazlar içeriyor ve bu anlamda çıtlatma, eklem yüzeylerinin birbirinden hızla uzaklaşması ile eklem üzerindeki basıncın etkisiyle patlayan küçük gaz kabarcıklarının oluşmasıyla ortaya çıkıyor ve parmak çıtlatmak bir tik halini aldığında bağlarda gevşeme nedeniyle elin tutma gücünde azalma meydana gelebiliyor.
Prof. Dr. Meriç, yapılabilecekler konusunda ise şu bilgileri veriyor:
“Parmak eklemlerinizi (veya başka bir ekleminizi) çıtlatma alışkanlığınız varsa ve bunu durdurmak istiyorsanız, ilk adım, dikkatli olmak ve bu durumun farkında olmaktır. Parmak eklemlerinizi, boynunuzu veya sırtınızı ne zaman ve muhtemelen neden çıtlattığınızı takip edin ve bunun farkında olun.”
Daha fazla hareket etmenin basit bir çözüm olabileceğini dile getiren Prof. Dr. Meriç, “Bir pozisyonda çok fazla oturur veya ayakta durursanız, eklemleriniz sertleşebilir ve bunu yenmek için eklemlerinizi çıtlatmak isteyebilirsiniz. Dolaşmak için sık sık mola verin. Bütün gün masa başında oturuyorsanız en az yarım saatte bir kalkmayı hedefleyin” diyor.
Eklem sıvısını hareket ettirmek ve eklemlerin eklem sıvısı ile kayganlığını artırmak için nazik germeler ve esneme egzersizleri yapılabileceği önerisinde de bulunan Prof. Dr. Meriç, açıklamalarını şöyle sürdürüyor: “Egzersiz yapmanın da parmak çıtlatma alışkanlığını önlemede etkili olduğu biliniyor. Yaşınıza ve yaşam tarzınıza uygun aktiviteleri seçin. Ev işleri, bahçe işleri veya kısa yürüyüşler gibi herhangi bir fiziksel aktivite, egzersiz rutininizin bir parçası olabilir. Egzersizi haftada 2-3 gün en az 30-45 dakika yapmaya çalışın.”
Kimi zaman stresi gidermek için de eklem çıtlatıldığını kaydeden Prof. Dr. Meriç, stresi gidermek için derin nefes alma, meditasyon veya stres topu gibi sakinleştirici önlemlerin de denenebileceğini söylüyor.
Bu şikayetler varsa dikkat!
Parmak çıtlatması ile ağrı, şişme veya hareket kaybı gibi şikâyetlerin de eşlik etmesi halinde mutlaka bir uzman hekime başvurulması gerektiğine dikkat çeken Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Meriç, “Bu durum kıkırdak aşınması, eklem kireçlenmesi (osteoartrit) veya romatizmal hastalıkların belirtisi olabilir. Bu durumda mutlaka altta yatan nedenler bulunmalı ve tedavi buna göre planlanmalıdır” uyarısında bulunuyor. (Cumhuriyet Sağlık)