A. Kemal KAŞKAR –
8 Ocak 2024 tarihinde, “Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin Geyik Barajı’nı satın alarak Bodrum’un su sorununu çözmek istediği” yönünde haberler üzerine Muğla Su İnisiyatifi’nden 12 Ocak’ta, “Geyik Barajı zaten kamuya aittir, bedelsiz olarak kamuya iade edilmelidir” şeklinde özetlenebilecek bir açıklama yapılmış ve Muğla Büyükşehir Belediyesi ve ilimizin tüm ilçe belediyeleri, bu konuda Muğla halkı ile birlikte ortak tavır almaya davet edilerek: “Su yaşam hakkımızdır, ticaret konusu olamaz. Geyik Barajı kamunundur. Paramızın nereye harcanacağına biz karar veririz. Gelin hep birlikte suyun ticarileştirilmesine hayır diyelim. Suyun tüm canlıların yaşam hakkı olduğu ilkesi temelinde halktan ve yaşamdan yana yer alın; Anayasayı, yasayı yok sayanlarla aynı safta yer almayın!” denilmişti.
“Satın alma kararı, Bodrum’un daha uzun süre susuzluk çekmemesi adına alınmak zorunda kalınmıştır”
Muğla Büyükşehir Belediyesi’nden, MSİ’nin çağrısı üzerine kapsamlı bir açıklama yapıldı.
Geyik Barajı’nın, Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alınmasının kamu yararına olacağının değerlendirildiği ve bunun için işlemlere başlandığı belirtilen açıklamada, Geyik Barajı’nın kamu yararı için satın alınmak istendiği vurgulandı.
Bodrum Yarımadası’nda yıllardır yaşanan ve giderek büyüyen su sorununun rakamlarla desteklenerek dile getirilmesinin ardından, yarımadanın gerek acil ve gerekse uzun vadede su ihtiyacının karşılanmasının tek yolunun “Geyik Barajı’nın etaplar halinde içme-kullanma suyu amacına tahsisli bir baraj haline getirilmesi” olduğunun görüldüğü, barajın, yıllar içinde yapılan yasal düzenlemelerle Mülga TEK’in elektrik üretim kısmından sorumlu hale gelen Elektrik Üretim Anonim Şirketi’ne (EÜAŞ) ait olup işletmesininse DSİ tarafından yürütülmekte olduğuna dikkat çekilen açıklamada daha sonra şöyle deniliyor:
“Geyik Barajı kamuya ait olsa da; mevcut hukuki boşluklardan faydalanan termik santral, herhangi bir bedel ödemeksizin Geyik Barajı’ndan her yıl 10 milyon m³ seviyelerinde su temin etmeye devam etmektedir. Halen kamu malı olan Geyik Barajı’ndan, özelleştirme işlemleri esnasında yaratılan hukuki boşluklardan faydalanmak suretiyle termik santralin bedelsiz olarak her yıl 10 milyon m³ seviyelerinde su kullanması şirketin sebepsiz zenginleşmesine, kamunun zarara uğramasına sebep olduğu düşünüldüğü gibi 4736 Sayılı ‘Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında’ Kanun’un 1’inci maddesindeki ‘kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz’ hükmüne de aykırılık teşkil ettiği de mütalaa edilmektedir. Yukarıda ifade edilen şirketin sebepsiz zenginleşmesi, kamu gelirlerinin daralması ve kanuna aykırılığa ilaveten; Termik Santrale bedelsiz kullandırılan esasen; Tarım ve Orman Bakanlığımız, DSİ ve Genel Müdürlüğümüzce Bodrum Yarımadası’nın çok kısa bir sürede ACİL içme-kullanma suyu ihtiyacı sorununu ortadan kaldıracağı bilinen Geyik Barajı’nın içme suyu amacına tahsis işlemine engel olan unsur; bahse konu barajın, Mülga Türkiye Elektrik Kurumu tarafından, o dönemde kamuya ait olan Yeniköy Termik Santralinin proses suyu ihtiyacı için yapılmış olmasıdır. Ancak, bu konuda bilinmesi gereken en önemli husus; Geyik Barajı’nın halen kamuya ait olduğu, termik santralin ise özel sektöre ait olduğu ve kamunun iklim krizinin de etkisi ile her geçen gün daha da kıt hale gelen suyun ikamesi adına çok yüksek maliyetler ödeyeceğidir.”
Açıklamanın son bölümünde ise şu görüşlere yer verildi:
“Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.’nin ihtiyacı olan endüstri suyunun davacı idarenin imtiyaz haklarına ve kamu zararına mahal verilmemesi adına su ihtiyaçlarının tekrar değerlendirilerek davacı idareye tahsisinin yapılması ve termik santralin verimliliğini düşürmeyecek şekilde orta vadede alternatif su kaynaklarına yönlendirilmesi istemiyle 12.10.2020 tarihinde Devlet Su İşleri 21. Bölge Müdürlüğü’ne yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Muğla 3. İdare Mahkemesi’nin 2021/135 Esas sayısı ile MUSKİ Genel Müdürlüğü’nce açılan dava halen derdest olup kamulaştırma gerekçeleri bu davada da dayanak olarak kullanılmıştır.
Yürütülen kamulaştırma işlemlerinde, muhatap kesinlikle termik santral olmayıp Merkezi Yönetime bağlı bir kamu iktisadi teşekkülü olan Elektrik Üretim A.Ş.’dir. Kamulaştırma kararı; Geyik Barajı’nın tamamen içme suyuna tahsisine ve Muğla’nın Barajının Muğlalılara ait olması amacına engel olan mülkiyet sorununu ortadan kaldırabilmek amacına hizmet edecek şekilde, içme suyu tahsis taleplerimize 10 yıldır olumlu sonuç alamamamız nedeniyle ve Bodrum’un daha uzun süre susuzluk çekmemesi adına alınmak zorunda kalınmıştır. İşlemlerin tamamlanması akabinde ilimizde tamamen içme suyuna tahsisli halen tek baraj durumundaki MUSKİ Genel Müdürlüğü Marmaris Atatürk Barajı’ndan sonra 2’inci baraj Geyik Barajı olacaktır.”