“Tembel Ebeveynlik”
Son zamanlarda bazı insanların “tembel ebeveynlik” olarak adlandırdığı ebeveynlik biçimi çok konuşuluyor. Helikopter ebeveynliğin “panzehiri” olarak lanse edilen bu ebeveynlik türü, ismi her ne kadar aksini çağrıştırsa da tembel olmaktan çok uzak aslında. Peki, nedir bu tembel ebeveynlik?
Tembel ebeveynlik, çocukların öz-yeterlik duygularını geliştirmelerine fırsat yaratmak için kasıtlı olarak yapılan bir ebeveynlik biçimidir. Öz-yeterlik duygusunun gelişimi; özgüven, bağımsızlık ve sorumluluk duygularının gelişimini de beraberinde getirir. Tembel ebeveynlik, aceleyle yardımına koşup onu kurtarmaktansa, çocuğunuzun içinde bulunduğu durumla mücadele etmesi için dikkatlice geri çekilmektir. Çocuğunuzun neler yapabileceğini öğrenmesine olanak tanımaktır. Ve çocuklar gerçekten de çok şey yapabilirler! Yaşlarına bağlı olarak çocuklar “beceriksiz” oldukları fikrini -“Annem babam sürekli yardımıma koşuyor çünkü benim tek başıma yapamayacağımı biliyorlar”- içselleştirebilirler. Çocuk, ailesinin ona yardım edemeyeceği ev dışındaki hayatla karşı karşıya geldikçe de bu durum aşırı kaygılanmasına sebep olur.
Ebeveynler, çocukları için her türlü zorluğu önceden tahmin etmeye ve halletmeye çalışırsa, çocuk temel yaşam becerileri geliştirme şansını da kaybeder. Diyelim ki ebeveyni çocuğunun ödevini hazırladığını, projelerini tamamladığını ve sosyal planlarını yaptığını her zaman kontrol etti. Şimdi ise bu genç yetişkin üniversiteye başladı ve çok zorluk çekiyor. Kendini organize etmeyi ve zamanını düzenlemeyi bilmiyor. Arkadaş edinmekte ve mevcut arkadaşlıklarını sürdürmekte zorlanıyor. Çok parlak bir genç olmasına rağmen, kendini yönetme becerilerini geliştirmek için hiçbir fırsata sahip olamamış maalesef.
Özgür bir alan yaratın
Evinizde, çocuklarınızın özgürce hareket edip keşfe çıkabileceği bir alan yaratın. Bu bir odanın tamamı da olabilir, bir bölümü de. Bu alanı, güvenlik için yakın denetiminizi gerektirmeyecek yaşa uygun eşyalarla doldurun. Ve ardından geri çekilerek çocuğunuzun istediği gibi keşfetmesine izin verin. Çocuğunuzun kişiliğine ve yaşına bağlı olarak bu alanda onların yanında bulunmanız gerekebilir. Ancak asıl nokta şu, oyunlarını yönlendirmemeniz ve kısıtlamamanız gerekiyor. Bırakın istediklerini yapsınlar! Güvende olduklarını bildiğiniz için endişelenmenize de gerek yok. Eğer bir oyuncağı çalıştırmakta veya bir yastığa tırmanmakta zorlanıyorlarsa, anında yardımlarına koşma isteğinize direnin. Hayal kırıklığıyla baş etmek ve problemi çözmek için onlara zaman ve alan tanıyın. Buradaki amaç, çocukların kendi kendilerine yetebildiklerini öğrenmeleri.
Doğal sonuçları kabullenin
Çocuğunuza sorumluluk vermek, yapmaları gerekeni yapmayacakları zamanların olacağını da kabullenmeyi içeriyor. Örneğin, akşamları sırt çantasını kendi başına hazırlayabilecek yaşta olan bir ortaokul öğrencisini ele alalım. Annesi önceleri, ödevlerini bitirdiğinden ve çantasına koyduğundan emin olmak için onu kontrol ediyormuş. Tembel ebeveynliğe geçince işler şöyle değişmiş: Anne, çocuğa bir süre bu konuda rehberlik ediyor ve ardından kendi çantasını hazırlaması ve kontrol etmesi için ona fırsat tanıyor. Bu rutin sayesinde çocuğun özgüvenini artırıyor ve becerisiyle gurur duymaya başlıyor. Mutfak masasında kızının unuttuğu dosyayı gören anne her ne kadar onu kurtarma isteği duysa da bunu yapmıyor. Çünkü kızının bu doğal sonuçla başa çıkabileceğinin farkında ve bu deneyim sayesinde ödevini bir sonraki sefer unutmayacağını biliyor.
Özetleyecek olursak, bilinçli olarak tembel ebeveynlik yapmak, “Harekete geçmeli ve çocuğumun iyiliği için bu durumu düzeltmeliyim” düşüncesinden “Geride durmalıyım ve çocuğumun bu durumla başa çıkıp çıkamayacağını görmeliyim. Süreç uzun sürebilir ve karmaşık bir hal alabilir, ancak bunu kendi başına yapabiliyorsa, kendi başına yapmalı” düşüncesine geçmektir.
Çocukların kendi başlarına neler yapabildiklerini görünce gözlerinize inanamayacaksınız! (egitimpedia.com)
