A. Kemal KAŞKAR –
Ülkemizin çok değerli iki aydınlık yüzü Halet Çambel (1916-2014) ve Nail Çakırhan (1910-2008), 7 Ekim Cumartesi günü Muğla Büyükşehir Belediyesi, Ula Belediye Başkanlığı, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası, Akyaka Yücelen Otel, Akyaka Kültür ve Sanat Derneği ile Muğla Sanat Severler Derneği tarafından Akyaka’da düzenlenen etkinlikle anıldılar.
Saat 14’te Akyaka mezarlığında yan yana olan Çambel ve Çakırhan’ın kabristanlarının ziyareti ile başlayan etkinlik daha sonra Yücelen Otel Toplantı Salonu’nda sürdü.
Sunuşları Devrim Bayar tarafından yapılan anma programı, Yücelen Şirketler Grubu Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Yücel Gürsoy’un konuşmasıyla başladı. Akyaka’nın tanınır-bilinirliğinde maddi manevi katkılarıyla dikkat çeken ve beldenin bilim ve kültür-sanat insanları ile buluşmasına ve böylece çok değerli ve unutulmaz anılar, birikimler üretilmesine vesile olan Gürsoy, “Güzel insanlarla güzel şeyler konuşarak güne başlamak isterim, böyle olunca günler güzel olur” diyerek başladığı sözlerini, 1940 yılında yaşamlarını birleştirmiş olan Nail Çakırhan ve Halet Çambel’in Akyaka’nın bugünlere gelmesinde 70 yıla yaklaşan birliktelikleriyle oynadıkları büyük rolü vurgulayarak sürdürdü ve sözü diğer konuşmacılara bıraktı.
Daha sonra mikrofona davet edilen AKS Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Turunç, sözü hiç uzatmadı ve sadece ‘Hoş geldiniz’ deyip sahneden indi. Daha sonra Halet Çambel ile ilgili belgesel izlendi.
‘Ulalı Komünist Nail’den ‘Bizim Nail’e …
Ve söz Mimar Eniz Tunca Özsoy’a verildi. Çocukluk ve üniversite yıllarındaki tanışıklıkların ardından birlikte çalışma olanağı da bulduğu Nail Çakırhan ile ilgili anılarını içtenlikli bir dille aktarıp ‘Ulalı Komünist Nail’in ‘Bizim Nail’ oluşuna ilişkin süreci, tanıklıklarıyla anlatan Özsoy, “Akyaka’nın bir kimliğe sahip olması Nail Çakırhan sayesinde gerçekleşmiştir” dedi.
Konuşmasını O’nun, Konfiçyus’un ‘Tanrım bana kitap dolu bir ev ile çiçek dolu bir bahçe ver’ düsturuyla hareket ettiğini, samimiyetiyle de, ‘Komünist Nail’e mesafeli duran Akyakalıların zamanla ona büyük hayranlık duymaya başladığını belirterek sürdüren Özsoy, O’nu tanıdığı için kendisini çok şanslı olarak gördüğünü sözlerine ekledi.
‘Mimar Nail’ … ‘Şair Nail’ …
Daha sonra sahneye davet edilen Muğla Sanatseverler Derneği Başkanı Sadettin Özbek de kısa bir konuşma yaparak, “Her yerde Nail Çakırhan’ın ayak izleri var. Akyaka’da, Bodrum’da, Muğla’da, Fethiye’de” dedi ve Can Yücel’in O’nunla ilgili olarak “Yüksek mimardan geçilmeyen bu ülkede yüksek olmayan mimar bir tek Mimar Sinan var, diyordum. Bir ikincisi var, yüksek olmayan bir ‘Mimar Nail’ …” diyerek yaptığı güzellemeyi de paylaşıp sözü Çakırhan’ın şairliğine getirdi ve O’nun şiirlerinden örnekler sundu.
Şiirler arasında, “Kadın Telakkisi” adlı şu şiir de yer aldı:
“Kimi der ki kadın; / Uzun kış gecelerinde, / Serip bir döşek gibi / Yatmak içindir.
Kimi der ki kadın; / Yeşil bir harman yerinde, / Dokuz zilli bir köçek gibi / Oynatmak içindir.
Kimi der ki, hamur yoğurur.
Kimi der ki, çocuk doğurur.
Her ağızdan bir söz:
Kimi der ki, ilk göz ağrım.
Kimi der ki, onunla dolu bağrım.
Kimi der ki, bunca yıldır yaşıyorum ayalimdir.
Kimi der ki, boynumda taşıyorum vebalimdir.
Ne bu, / Ne şu. / Ne öyle, / Ne böyle. / Ne döşek, / Ne köçek. / Ne ayal, / Ne vebal…
O benim; / Kollarım, bacaklarım, dudaklarım, / Ve başımdır..
Yavrum, anam, öz kardeşim, karım, / Hayat arkadaşımdır…”
“Toprağa Şiir Yazan Adam: Bir Nail Çakırhan Öyküsü”
Ve programın son konuşmacısı olan, “Toprağa Şiir Yazan Adam: Bir Nail Çakırhan Öyküsü” kitabının yazarı Necati Yıldırım, Çakırhan ve Çambel ile, 1968 yılında Edebiyat Öğretmeni olarak çalıştığı Alaşehir Kız Enstitisü’nden Ula’ya sürgün edilmesiyle başlayan dönemde tanıştığını belirterek başladığı konuşmasında, kitabında da yer verdiği anılarının küçük bir bölümünü katılımcılarla paylaştı.
Katılımcılara teşekkür belgelerinin verilmesiyle bu bölümü de tamamlanan anma etkinliği, Muğla Büyükşehir Belediyesi Orkestrası’nın, Nail Çakırhan ve Halet Çambel anısına Akyaka Pazaryeri’ndeki ‘Günbatımı Konseri’ ile sona erdi.
Şef Murat Menket yönetiminde, İrem Kırbay’ın Başkemancı olduğu ve David Tchumburidze ile Hakan Mehmet Kayhan’ın solist olarak katıldıkları Orkestra, Mozart’ın “Küçük Bir Gece Müziği”, Cimarosa’nın “Obua
Konçertrosu”, Vivaldi’nin “İkili Obua Konçertosu” ile Tchaikovsky’nin “Serenade” adlı eserlerini alkışlarla seslendirdi.
Nail Çakırhan-Halet Çambel Anı Evi de ziyarete açıldı …
Aynı gün 14-17 saatleri arasında Akyaka’daki “Nail Çakırhan-Halet Çambel Anı Evi” de ziyarete açıldı. Bilindiği gibi bu ‘Ev’ Nail Çakırhan’a, 1983 yılında, dünyanın en önemli mimarlık ödüllerinden olan ‘Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazandırmıştı.